Koliti ulceroz është një sëmundje kronike inflamatore e kolonit, e cila karakterizohet nga inflamacioni dhe formimi i ulcerës në brendësi të mukozës së kolonit. Ky inflamacion përhapet zakonisht në mënyrë të vazhdueshme; fillon nga zona e butë e kolonit (rektumi) dhe përhapet në pjesët e tjera të kolonit, duke përfshirë kolonin e majtë dhe të djathtë.

Simptomat e kolitit ulceroz variojnë nga simptoma të lehta deri në ato të rënda dhe mund të përfshijnë:

• Diarre të shpeshta, të lëngshme, si dhe të gjakut;
• Dhimbje barku dhe ndjesi të përgjithshme të sëmundjes së zorrëve;
• Mungesë oreksi dhe humbje peshe;
• Lodhje dhe dobësi;
• Fryrje zorrësh ose vështirësi në defekim;
• Prani gjaku në feçe.

Shkaktari i kolitit ulceroz ende nuk dihet saktësisht, por mendohet se një kombinim i faktorëve gjenetikë, mjedisorë dhe mungesa e rregullt e reagimit imun mund të influencojë zhvillimin e sëmundjes.

Diagnostikimi i kolitit ulceroz përfshin një kombinim të historisë së pacientit, ekzaminimin fizik, analizat laboratorike dhe procedurat diagnostikuese.

Këtu janë disa hapa të përdorur në diagnozën e kolitit ulceroz:

• Historia e pacientit: Mjeku do të marrë historinë e plotë të simptomave që pacienti përjeton, përfshirë diarre të gjakut, dolor abdominal, humbje peshe dhe simptoma të tjera të mundshme të kolitit ulceroz. Është e rëndësishme të diskutohen edhe faktorët gjenetikë, mjedisi dhe historiku familjar i sëmundjeve të zorrëve.
• Ekzaminimi fizik: Mjeku do të kryejë një ekzaminim fizik për të vlerësuar simptomat dhe gjetjet e tilla si dhimbje abdominale, ndryshime në përhapjen e zorrëve, prani të tërheqjes së zorrëve dhe zbehje të mundshme.
• Analizat laboratorike: Analizat e gjakut dhe urinës mund të ndihmojnë në identifikimin e ndonjë shenje të inflamacionit, anemisë, infeksioneve ose disfunksionit të organeve të tjera.

Procedurat diagnostikuese:

• Kolonoskopia: Ky është një test kryesor për diagnozën e kolitit ulceroz. Përmes kolonoskopisë, mjeku mund të shikojë drejtpërdrejt brendësinë e kolonit dhe të zbulojë inflamacionin dhe ulcerat karakteristike të kolitit ulceroz. Gjatë kolonoskopisë, mund të merren edhe mostra për biopsi për të konfirmuar diagnozën.
• Sigmoidoskopia fleksibël: Nëse inflamacioni është i kufizuar në pjesën e poshtme të kolonit, mjeku mund të përdorë sigmoidoskopinë fleksibël për të shqyrtuar dhe vlerësuar gjendjen e mukozës së kolonit të majtë. Përmes këtyre hetimeve dhe procedurave, mjeku mund të vendosë diagnozën e kolitit ulceroz.

Trajtimi i kolitit ulceroz varet nga shkalla dhe lokalizimi i inflamacionit, si dhe nga simptomat që pacienti paraqet.

Këtu janë disa medikamente dhe metoda të përdorura në trajtimin e kolitit ulceroz:

• Antiinflamatorë: Antiinflamatorët, si sulfasalazina dhe mesalazina, janë ilaçe të përdorura për të kontrolluar inflamacionin në kolon. Këto ilaçe janë zakonisht në formën e tabletave ose supozitorëve për trajtimin e inflamacionit në zona të caktuara të kolonit.
• Kortikosteroidet: Nëse simptomat janë të rënda ose antiinflamatorët nuk janë efektivë, kortikosteroidet mund të përdoren për të kontrolluar inflamacionin dhe për të ulur simptomat e kolitit ulceroz. Këto ilaçe përdoren zakonisht për një periudhë të shkurtër kohore, për shkak të efekteve të tyre të mundshme anësore.
• Ilaçe imunosupresive: Ilaçet imunosupresive, si azatioprina dhe merkaptopurina, mund të përdoren për të frenuar reagimin e sistemit imunitar dhe për të kontrolluar inflamacionin në kolon. Këto ilaçe zakonisht përdoren në raste të rënda të kolitit ulceroz, ose në rastet kur kortikosteroidet nuk janë efektive.
• Terapia biologjike: Terapia biologjike është një mundësi relativisht e re e trajtimit të kolitit ulceroz dhe përfshin përdorimin e antitrupave monoklonalë për të kontrolluar inflamacionin. Ilaçet biologjike, si infliksimabi dhe adalimumabi, janë përdorur me sukses në trajtimin e kolitit ulceroz.
• Kirurgjia: Në raste të rënda dhe rezistente ndaj trajtimit mjekësor, kirurgjia mund të jetë e nevojshme për të hequr pjesë të kolonit. Kjo procedurë mund të ofrojë lehtësim nga simptomat dhe të kontrollojë inflamacionin, por do të ketë ndikim në funksionimin e zorrëve.

Trajtimi i kolitit ulceroz mund të përfshijë një kombinim të disa prej këtyre metodave, dhe vendimet e trajtimit do të bëhen në bazë të shkallës së sëmundjes dhe nevojave individuale të pacientit. Konsultimi dhe ndjekja e rregullt me mjekun trajtues janë thelbësore për menaxhimin e efektiv të kolitit ulceroz.

Është e rëndësishme që pacientët me kolit ulceroz t’i nënshtrohen kontrolleve dhe të ndjekin një plan të rregullt mjekësor, për të lehtësuar simptomat dhe minimizuar rrezikun e komplikimeve. Bashkëbisedimi dhe bashkëpunimi i ngushtë me mjekun trajtues është thelbësor për menaxhimin e sëmundjes.