DHEMBJET E KOKËS
DHEMBJET E KOKËS
Dhembjet e kokës janë një gjendje shumë e zakonshme, që shumica e njerëzve i përjetojnë shumë herë gjatë jetës së tyre.
Simptoma kryesore e një dhembjeje koke është një pulsim, ndjesi mpirjeje e dhembshme, goditje e brendshme ose tension, nxehtësi në pjesën e kokës apo fytyrës.
Dhembjet e kokës shpesh trajtohen me ilaçe, kontrollim të stresit dhe biofeedback.
Llojet e dhembjeve të kokës:
Ka më shumë se 150 lloje të dhembjes së kokës.
Ato ndahen në dy kategori kryesore: dhembje koke parësore dhe dytësore.
Dhembje koke primare:
Dhembje primare të kokës janë ato pa ndonjë shkak mjekësor si:
- dhembje koke nga tensioni;
- migrenë;
- dhembje koke në formë cluster;
- dhembje koke të vazhdueshme ditore (NDPH).
Dhembje koke dytësore:
Dhembje dytësore të kokës janë ato që lidhen me një gjendje tjetër mjekësore, si p.sh:
- sëmundjet e enëve të gjakut në tru;
- dëmtimet në kokë;
- presioni i lartë i gjakut (hipertensioni);
- infeksioni;
- përdorimi i tepërt i ilaçeve;
- mbyllja e sinuseve;
- trauma;
Shkaqet për dhembjet e kokës:
Shkaktarët më të zakonshëm të dhembjeve të kokës janë:
- përdorimi i alkoolit;
- ndryshimet në mënyrën e të ngrënit ose të gjumit;
- depresioni;
- stresi emocional i lidhur me familjen dhe miqtë, punën ose shkollën;
- përdorimi i disa ilaçeve;
- tendosja e syve, qafës ose shpinës, shkaktuar nga qëndrimi i keq;
- ndriçimi;
- zhurma;
- ndryshimet e motit.
Simptomat e dhembjeve të kokës
Simptomat e dhembjes së kokës ndryshojnë, në varësi të llojit të dhembjes që keni.
Dhembjet e kokës nga tensioni janë lloji më i zakonshëm i dhembjes së kokës.
Simptomat shfaqen si:
- dhembje në të dyja anët e kokës;
- dhembje e qëndrueshme pa dridhje;
- dhembje e lehtë deri në mesatare;
- dhembje që i përgjigjet trajtimit pa recetë;
- dhembje që përkeqësohet gjatë aktiviteteve rutinë (të tilla si përkulja ose ecja për lart).
Dhembja e kokës nga migrena është lloji i dytë më i zakonshëm i dhembjeve primare të kokës. Simptomat e migrenës përfshijnë:
- dhembje mesatare deri në të forta;
- nauze ose të vjella;
- dhembje pulsuese;
- dhembje që zgjat nga katër orë deri në tri ditë;
- ndjeshmëria ndaj dritës, zhurmës ose aromave;
- shqetësim i stomakut ose dhembje barku.
Dhembjet e kokës grupore janë lloji më i rëndë i dhembjes së kokës te grupi parësor. Zakonisht shfaqen në pranverë ose vjeshtë, përsëriten një deri në tetë herë në ditë dhe periudha mund të zgjasë dy javë deri në tre muaj.
Dhembjet e kokës grupore mund të zhduken plotësisht (të kalojnë në remision) për muaj ose vite, për t’u përsëritur më vonë.
Dhembja në këtë rast është:
- intensive me një ndjesi djegieje ose therjeje;
- ndodhet pas njërit sy ose në zonën e syve, pa ndryshuar anët;
- e vazhdueshme.
Dhembjet e reja të vazhdueshme dhe ditore të kokës (NDPH) shfaqen papritur dhe zgjasin më shumë se tre muaj. Ato zakonisht ndodhin te njerëzit që nuk kanë pasur dhembje koke të shpeshta më parë.
Dhembja është:
- e vazhdueshme,
- e përqendruar në të dy anët e kokës,
- nuk lehtësohet me përdorimin e medikamenteve.
Dhembjet e kokës sinusale janë rezultat i një infeksioni të sinusit, i cili shkakton kongjestion dhe inflamacion në sinuset (rrugët e hapura pas faqeve dhe ballit).
Simptomat e dhembjes së kokës sinusale përfshijnë:
- shijen e keqe në gojë;
- dhembjen e thellë, të vazhdueshme në mollëza dhe ballë;
- ënjtjen e fytyrës;
- ethet;
- dhembjen që përkeqësohet me lëvizje ose tendosje të papritura të kokës;
- shkarkimin e mukusit (në grykë).
Dhembje koke nga përdorimi i tepërt i ilaçeve
Dhembjet e kokës nga përdorimi i tepërt i barnave (MOH), ose dhembjet e kokës të përsëritura, prekin deri në 5% të njerëzve. Ato ndodhin kur merrni shpesh qetësues kundër dhembjeve të kokës. Përfundimisht, kjo praktikë mund të rrisë dhembjet tuaja të kokës.
Shenjat e MSH përfshijnë:
- dhembjet më të shpeshta;
- më shumë ditë me dhembje sesa pa dhembje koke;
- dhembje që përkeqësohet në mëngjes.
Diagnostikimi:
Për diagnostikimin e saktë të llojit të dhembjes së kokës, kërkohet një histori shumë e kujdesshme, duke marrë parasysh historinë personale dhe familjare të pacientit.
Anamneza duhet të përfshijë informacione mbi:
- fillimin, vendndodhjen dhe kohëzgjatjen e dhembjeve të kokës;
- shpeshtësinë e krizave dhe intensitetin e dhembjes (shkalla nga 1 në 10);
- natyrën e dhembjes;
- simptomat e lidhura me dhembjen (marramendje, çrregullime të pamjes, humbje të ndjesive, etj);
- faktorët që e nxisin dhembjen;
- faktorët që e theksojnë ose e reduktojnë dhembjen;
- rrethanat e fillimit të dhembjes së kokës (të lidhura me profesionin, studimet, familjen, ankthin);
- aftësinë personale për të kontrolluar stresin;
- aktivitetin profesional, kohën e lirë, marrëdhëniet shoqërore;
- historinë familjare;
- historinë e dhembjes së kokës;
- trajtimet e përdorura dhe efektiviteti i tyre;
- marrjen e medikamenteve (përdorimi i tepërt!).
Mundësi të tjera diagnostikuese:
- ekzaminime fizike dhe neurologjike,
- analiza laboratorike, CT skaner dhe MRI (rezonancë magnetike), për të përjashtuar sëmundjet e mundshme të enëve të gjakut në tru, tumoret etj.
Trajtimi i dhembjeve të kokës
Medikamentoz:
Dhembjet e herëpashershme të kokës, nga tensioni zakonisht, i përgjigjen mirë qetësuesve pa recetë. Por kini parasysh se përdorimi shumë i shpeshtë i këtyre barnave mund të çojë në një dhembje koke afatgjatë të përditshme.
Për dhembje koke të shpeshta ose të forta, mjeku juaj mund të rekomandojë medikamente kundër dhembjes së kokës me recetë.
Triptane dhe llojet e tjera të barnave mund të ndalojnë krizën e migrenës. Ju i merrni ato në shenjat e para të një dhembjeje koke.
Kontrollimi i stresit që shkakton dhembje koke:
Mbajtja në kontroll e stresit ju mëson mënyra për të përballuar situatat stresuese.
Ilaçet për presionin e lartë të gjakut, krizat dhe depresionin, ndonjëherë mund të parandalojnë migrenën. Mjeku juaj mund të rekomandojë të provoni një nga këto medikamente për të reduktuar shpeshtësinë e dhembjes së kokës.
Kur duhet të vizitoni mjekun?
Nëse jeni duke përjetuar simptoma të dhembjes së kokës tre ose më shumë herë në muaj, ju sugjerojmë të kontaktoni mjekun tuaj. Ai mund t’ju rekomandojë një formë trajtimi parandalues nëse dhembjet e kokës ndikojnë në cilësinë e jetës tuaj ose nëse ato ju shkaktojnë probleme shtesë si stres, depresion apo shqetësime të tjera.
Është gjithashtu e rëndësishme të bisedoni me mjekun tuaj nëse keni dhembje koke që nuk i keni përjetuar më pare ose një lloj tjetër dhembjeje koke që nuk ju është shfaqur më parë, në mënyrë që të kryeni ekzaminimet dhe analizat e duhura për parandalimin dhe trajtimin e çdo lloj sëmundjeje.
Në shumicën e rasteve, dhembjet e kokës, megjithëse të dhembshme, nuk përbëjnë një kërcënim serioz.
Megjithatë, dhembjet e kokës ndonjëherë mund të jenë simptomë e një gjendjeje kërcënuese për jetën.
Kërkoni kujdes të menjëhershëm mjekësor nëse ju shfaqen këto shenja:
- konfuzion ose të folur të paqartë;
- temperaturë e lartë e shoqëruar me gjendje disorientimi të pacientit;
- dhembje koke pas lëndimit të kokës;
- dhembje koke e fortë që shfaqet papritur ose dhembje koke që nuk largohet;
- humbje e vetëdijes;
- dhembje koke të shumta te fëmijët;
- qafë e ngurtë, ose dhembje në vesh ose sy;
- dobësi ose mpirje.
Parandalimi i dhembjes së kokës
Për të parandaluar ose lehtësuar dhembjen e kokës është mirë të identifikoni dhe shmangni shkaktarët e saj.
Për shembull, ju mund të vëreni se dhembjet e kokës bëhen pak më të forta kur pini një filxhan kafe më shumë se zakonisht. Në këtë rast, gjithmonë duhet të përpiqeni të shmangni filxhanin e dytë dhe të kërkoni mënyra alternative për të rritur energjinë tuaj.
Gjithashtu, nëse dhembjet e kokës po përkeqësohen ose po ndikojnë seriozisht në jetën tuaj të përditshme, mund të jetë koha të flisni me një mjek. Ata mund të identifikojnë se çfarë po e shkakton llojin e dhembjes së kokës që keni dhe më pas mund ta trajtojnë atë në mënyrë të përshtatshme.
Edhe pse çrregullimet e dhembjes së kokës janë të zakonshme, nuk duhet t’i injoroni ato. Përkundrazi, është më mirë të kuptoni trupin tuaj dhe të kërkoni ndihmë nëse është e nevojshme.